کاوش موضوع رنگدانه
صفحه اصلی
رنگدانه
رنگدانه مادهای است که با استفاده از جذب طول موج انتخابی میتواند رنگ نوری انعکاسی یا انتقالی را تغییر دهد. این فرایند فیزیکی با فرآیندهایی دیگری همچون فلورسنس، فسفورسانس و دیگر اشکال لومینسانس (تابناکی) که در آنها یک ماده از خود نور ساطع میکند، متفاوت است.
بسیاری از مواد انتخابی، طول موجهای خاصی از نور را جذب خود میکنند. موادی همچون رنگدانهها که بشر آن را جهت استفاده گزینش و گسترش داده است، معمولاً از ویژگیهای خاصی برخوردار هستند که این ویژگیها سبب شده که آنها برای رنگ کردن سایر مواد بهترین گزینه انتخابی باشند. یک رنگدانه باید نسبت به موادی که قرار است به آن رنگ دهد، از خاصیت رنگ دهی بالایی برخوردار باشد. رنگدانه بایستی در دمای محیط به شکل جامد باقی بماند.
دوام و ثبات رنگ از جمله ویژگیهای مطلوب یک رنگدانه در زمینه کاربردهای صنعتی و هنری بهشمار میرود. رنگدانههای بی دوام «پیگمنت فرار» نامیده میشوند. رنگدانههای فرار در مرور زمان و یا با در معرض نور قرار گرفتن، محو میشوند تا جایی که نهایتاً رنگ آنها رو به سیاهی میزند.
رنگدانهها برای رنگی بخشیدن رنگ، جوهر، پلاستیک، پارچه، لوازم آرایشی، مواد غذایی و دیگر مواد بکار میروند. بیشتر رنگدانههایی که در صنایع تولیدی و هنرهای تجسمی مورد استفاده قرار میگیرند کلرانتهای رنگی هستند که معمولاً به شکل پودر ریز در میآیند. این پودر به ماده نسبتاً خنثی یا بیرنگ همچون رنگپایه (یا محمل) افزوده شده که رنگدانه را در خود به حالت تعلیق نگه داشته و چسبندگی خود را به رنگ میدهد.
بین یک رنگدانه که در محمل خود نامحلول است (در اثر یک تعلیق) و یک رزانه که خود به تنهایی مایع بوده یا در محمل خود محلول میباشد (در اثر حل شدن) معمولاً تفاوتی وجود دارد. یک کلرانت بسته به محملی که با آن درگیر است، میتواند به عنوان یک رنگدانه یا رزانه عمل نماید. در برخی موارد، رنگدانه میتواند از تهنشینی یک رزانه محلول با یک نمک فلزی حاصل شود. رنگدانه حاصل، «رنگدانه لاکی» نامیده میشود. عبارت رنگدانه بیولوژیکی برای تمامی رنگدانههایی بکار میرود که مواد رنگی آنها مستقل از قابلیت انحلالپذیری آنهاست.
در سال ۲۰۰۶، حدود ۷٫۴ میلیون تن رنگدانه آلی، معدنی و خاص روانه بازار جهانی شد. بیشترین نرخ آماری متعلق به قاره آسیا و پس از آن اروپا و آمریکای جنوبی بودهاست. پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۰ درآمد حاصل از این رنگدانهها از رقم تخمینی ۲/۳۴ بیلیون دلار آمریکا تجاوز نماید. تقاضای جهانی برای رنگدانه در سال ۲۰۰۹ با افزایش ۵/۱ الی ۲ درصدی نسبت به سال گذشته، به رقم ۵/۲۰ بیلیون دلار آمریکا رسیده بود. افزایش نرخ رشد پایدار در سالهای آتی، از قبل پیشبینی شده بود. فروش این رنگدانهها در سرتاسر جهان نشانگر افزایشی در حدود ۵/۲۴ بیلیون دلار آمریکا در سال ۲۰۱۵ بوده که تا سال ۲۰۱۸ این رقم به ۵/۲۷ بیلیون دلار آمریکا خواهد رسید.... بیشتر در ویکی پدیا